Büyük abdest kaçırma gaz, sıvı yada katı olmak üzere üç tipte görülür.
Sebepleri ikiye ayrılır
Mekanik sebepler, nörolojik yani sinir sistemine ait sebepler
Mekanik sebepler arasında en önemlisi doğum travmalarıdır, genellikle ilk doğumda görülür. Doğum normal doğum şeklindedir ve bebek başı ile anne pelvisi arasında uyumsuzluk vardır. Bebek başının oluşturduğu yırtık anüse kadar uzanabilir
Nörolojik sebepleri arasında ise şeker hastalığı ve yanlış defekasyon alışkanlıkları gelir
Özellikle uzun süreli ıkınarak yapılan tuvalet sinirlerin aşırı gerilmesine ve büyük abdest tutamamaya neden olur
Uzun zamandır kabızsınız ve her tuvalette zorlanıyorsunuz , bazen kanamalarınız oluyor , son zamanlarda makatta tuvalet sırasında cam kesiği gibi bir acıma var ve bu acı tuvalet sonrasıda devam ediyor.Ağrı önceleri 5-10 dakika iken şimdilerde 30 dakikayı buluyor.Daha önce elime gelmeyen bir deri parçasıda çıktı.
Kabızsınız ve tuvalette zorlanıyorsunuz
Bu klinik tablo klasik kronik anal fissür yani müzminleşmiş makat çatlağının klinik olarak karşımıza çıkan hasta ifadesidir.
Kronik anal fissür
Hastaların ilk başta önemsemediği bu tablo giderek hastayı rahatsız eder ve sosyal hayatında etkilemeye başlar.O kadar ki hasta tuvalet sonrası ağrısı için yatıp uzanmak ister oyüzden dışarı çıkmaktan çekinir.Yine her zamanki sorunumuz utanma duygusu ile hasta doktora gitmekten çekinir. Fakat bu durm hastayı o kadar rahatsız ederki sonunda hekime başvurur.
Hastanın şikayetleri 6 haftadan uzun sürüyorsa hastalık kronik bir hal almış demektir
Burada etken genellikle kabızlık olması haricinde , kronik ishal, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, tüberküloz, iltahaplı barsak hastalıkları, HIV, anal kanser, önceden geçirilmiş makat cerrahisi, cinsel travma buna sebeb olabilir. Konstipasyon harici gelişen anal fissürler genellikle atipik yerleşimlidir.
Akut anal fissür olarak başlayan hastaların yaklaşık %40 ı kronik bir hal alır
Kronik anal fissürün ilk tedavisi , medikaldir.Bunlar oturma banyoları ,analjezikler, dışkı yumuşatıcılar ve yüksek lifli diyet önerilir. Diyet değişiklikleri ve müshillerle konservatif yönetim başarısız olursa,% 2 lidokain jeli, topikal nifedipin, topikal nitrogliserin gibi bir topikal analjezikler veya bir eczane tarafından birleştirilmiş bir topikal nifedipin ve lidokain kombinasyonu içeren başka seçenekler kullanılabilir. Buradaki amaç sfinkterin tonusunun azaltılması ve kan akımının arttırılması ile yara iyilşmesini hızlandırmaktır. Botulinum toksini (BTX) genellikle güvenli olarak kabul edilir ve belirgin bir ağrı kesici sağlar. Fakat botoks uygulamasının başarı şansı %50 dir ve 6-8 ayda bir tekrarlamak gerekir. Konservatif yöntemlerin başarısız olması ve kronik tekrarlayan anal fissürde başarısızlık oranının daha yüksek olması muhtemeldir. Bu durumlarda, altın standart lateral iç sfinkterotomidir. Bu işlemin başarı oranı %96 dır. Doğru hastada uygun teknikle yapılan cerrahi tedavide sonuçlar başarılıdır .Her ameliyatta olduğu gibi istenmeyen durumlar olabilir.
Kronik anal fissür (müzminleşmiş makatta çatlak )
Fissür ameliyatlarında istenmeyen durumlar Kanama Ağrı enfeksiyon İdrar kaçırma Fistül oluşumu – en ciddi komplikasyon
Akut anal fissür olarak başlayan hastaların yaklaşık %40 ı kronik bir hal alır
Dr. Öğretim Üyesi Cenk Ersavaş
Kaynaklar: Brian Jahnny, John V. Ashurst Anal Fissures StatPearls 2019
Choi YS, Kim DS, Lee DH, Lee JB, Lee EJ, Lee SD, Şarkı KH, Jung HJ. Ülseratif Kolitli Hastalarda Perianal Hastalıkların Klinik Özellikleri ve Görülme Sıklığı. Ann Coloproctol. 2018 Jun; 34 (3): 138-143
Büyük abdesti sosyal olarak kabul edilebilir bir süre tutabilmektir. Bunun için bu bölgenin kas ve sinir yapısının normal olmasını gerektirir. Bu bölgenin sinirleri sakral 2. Sinir ile 4. Sinir arasından çıkar.
Büyük Abdest nasıl yapılır?
Sabahları kalktıktan sonra bir bardak ılık süt sindirim hareketini başlatır
Sindirim sistemi faaliyeti başlar. Bu mideden kalın bağırsağa kadar hareketin artmasına neden olur. Sabah uyanınca, yemek düşünmek (ağzımızın sulanması ile örneğin) bağırsak hareketleri de başlar. Bir anlamda bağırsaklarımızda uyanır. Öncelikle tuvalete gideriz.
O sırada bir bardak ılık su ya da süt tam anlamıyla bağırsaklarda bir şenlik havası yaratacaktır. Bu şekilde besinler bağırsak içinde itilirler, kalın bağırsak içinde de biriken dışkı ileri doğru itilir. Özellikle bir at nalına benzeyen sigmoid kolonun düzleşmesi ile rektuma iner ve orada sıvı mı katı mı gaz mı olduğu anlaşılır, iç ve dış sfinkterler sosyal kabul edilebilir süre içinde tutulmasını sağlar. Büyük abdest en fazla 7 kez geciktirilebilir. İlginç bir bilgi. Bunun deneylerini yapmışlar.
Sonrasında kişi çömeldiğinde, kement şeklinde rektumu saran kas gevşer, rektumun açısı düzleşir, anal sfinkterler gevşer ve ıkınmak suretiyle büyük abdest yapılır.
Sağlıklı bir büyük abdest için bütün sistemin mideden başlayarak sağlıklı çalışıyor olması gerekir.
Uygun defekasyon (büyük abdest) nasıl yapılır?
Mümkün olduğunca aynı saatlerde tuvalete çıkılmalıdır. Sabahları bir bardak ılık su içildikten yaklaşık 15 dakika sonra büyük abdest hissi oluşur.
Büyük abdest yapma süresi 15 dakikayı geçmemelidir. Artık sosyal medya ve akıllı telefonlar yüzünden tuvalette geçirilen süre telefonun şarjı ile ilgili olmakta.
Ancak, iyi tarafından bakarsak, sosyal medya aşırı ıkınmayı engellemektedir ve biz özellikle makat hastalıklarında aşırı ıkınmayı istemeyiz. Ikınmak büyük abdest için gereklidir. Ama aşırı ıkınma, basur hastalarında kanın aşırı göllenmesine, bu damarlarda pıhtı oluşmasına, kanamalara, makat çevresi sinirlerin aşırı gerilmesi sebebiyle yaşlılıkta büyük abdest tutamama gibi sorunlara neden olur. İyi defekasyon kendiliğinden yapılan defekasyondur.
Dışkılama alışkanlıklarındaki yanlışlıklar, özellikle makat hastalıklarının sebepleri arasındadır. Yapılan temel yanlışlar, uzun süren ve aşırı ıkınarak yapılan büyük abdesttir.
Düzenli büyük abdeste çıkmak doğanın bahşettiği en büyük mutluluklardan biridir.
İç hemoroid tanımı: Dentat (dişli çizgi) anal kanalın yani anüsün bittiği ve kalın bağırsağın başladığı yerdir. Bu geçiş alanı dişe benzer bu yüzden dişli çizgi anlamına gelen dentat line olarak tanımlanmıştır. Bu hattın üzerinde kalan basur hastalığına (hemoroidal hastalık) iç basur yada internal hemoroid denir. Bu çizginin altında kalan duruma ise dış basur yada eksternal hemoroid denir.
İç Hemoroidlerin Sınıflandırması:
derece: Sadece kanar, dışarıya çıkmaz (hemoroid ve kalın bağırsak mukozasının dışarıya çıkmasına latince polapsus denir). Bu aşamada genellikle medikal tedavi yeterlidir. Ancak bütün kanamaların mutlaka kanser açısından araştırılması gerektiği unutulmamalıdır.
derece: Kanar, dışarıya çıkar ancak kendiliğinden içeri girer. Bu aşamada medikal tedavi yanısıra bant ligasyonu ve laser uygulamaları etkili olarak tedavi sağlar.
derece: Makattan dışarı çıkar (anüsten) kendiliğinden içeri girmez ancak parmak yardımı ile içeri ittirilebilir. Bu aşamada bir hastalıkta medikal tedavi genellikle yetersiz kalır. Bant ligasyonu, laser uygulamaları yanı sıra cerrahi tedavi gerekebilir.
derece: Makattan dışarı çıkar ve parmakla içeri ittirilemez. Bu durum bu hastalığın en ileri evresidir ve acil ameliyat gerektirir.
Hemoroidler, vücudun diğer organları gibi muazzam fonsiyonları olan önemli organlardır. Önemli olan bu hastalığın ilerlemesini engellemek mümkün olduğunca fonksiyonel olarak kalmasını sağlamaktır.
Bu sebeple, kabızlık ve buna bağlı aşırı ıkınmanın neden olduğu durumlardan kaçınmak için önlem almak gereklidir.
Tanım: Peri anal bölgede bulunan toplar damarlara ait yastıkçıkların anormal şekilde şişmesi, özelliğini kaybetmesi, kanaması, kaşıntı, ağrı ve trombüs (pıhtı ile tıkanması) enfeksiyonlara neden olması.
Hemoroidler, anüs (makat) bölgesini defekasyon (büyük abdest yapma) sırasında sert dışkıdan korurlar. Aynı zamanda, tam kapalı olduğunda sıvı ve gaz kaçağını minimale indirirler. Bu sebeple mümkün olduğunca korunmalı ve fonksiyonel halde tutulmalıdırlar.
Hemen semptom veren bir hemoroidin alınması uygun bir yöntem değildir. Mümkün olduğunca koruyucu önlemler alınmalıdır.
Sebebi: Defekasyon (büyük abdest yapılması) sırasında aşırı ve uzamış #ıkınma, #kabızlık
Uzun süre ayakta durma
Uzun süre oturma, oturarak çalışma
Koyu renkle görülenler hemoroidal hastalık olarak şematize edilmiştir.
Ailede hemoroidal hastalığa yatkınlığın olması, aile bireylerinde hastalığın bulunması.
Hepsi önemli olan bu sebepler içinde değiştirilebilecek olan dışkılama alışkanlıkları ve kabızlıktır. Bir de özellikle düzenli spor yapmak, örneğin düzenli yürüyüş yapmak. Fiziksel hareket bağırsak hareketlerini de arttırır. Kabızlığa iyi gelir. Bol posalı gıdalar, bol su tüketmek, kepek, mutlaka öğünlerde salatanın bulunması, kabızlığı önleyecektir.
Hemoroidal hastalıkta aşırı ıkınma, önemli sebepler arasındadır. Doğru bir defekasyon (büyük abdest) 15 dakikada yapılmalı ve aşırı ıkınmadan kaçınılmalıdır.
proktoloji 